Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah:

Adıyaman, Antalya, Aydın, Denizli, Erzincan, Kırıkkale, Muğla, Nevşehir, Sivas, Tokat ve Tunceli İl Kurullarının “Semah”ın Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri’ne alınmasını talep edilmesi üzerine; Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü’nce katılımcı bir yaklaşımla oluşturulan ve 6 Temmuz 2009 tarihinde 4. toplantısını yapan “Uzmanlar Komisyonu” tarafından öneriler değerlendirilmiş ve “Semah”ın Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri’ne alınmasına karar vermiştir.

Hemen akabinde başlatılan süreçte 2009 yılında “Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah” dosyası değerlendirilmek üzere UNESCO’ya gönderilmiştir.

Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah, 16 Kasım 2010 tarihinde 5.COM 6.43 no’lu karar ile İnsanlığın Somut Olmayan  Kültürel Mirasının Temsili Listesi’ne kaydedilmiştir. Kabul edilen dosyada, Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah’a ilişkin yer alan bazı ifadeler şunlardır:

Semahlar, Alevi – Bektaşiler açısından geleneğin aktarımını sağlayan en aktif öğedir. Özellikle ibadet olarak gerçekleştirdikleri “cem”lerde icra edilen on iki hizmetten biri olup “cem”in asli unsurlarından sayılmaktadır.

Türkiye coğrafyasının her yöresinde semahların müzik karakteri ve ritim yapısı açısından farklı örnekleri ile karşılaşmak mümkündür. Aynı isimle icra edilen semahlarda dahi ezgi ve söz yapısında farklılıkların bulunması, semah kültürünün zenginliğinin bir göstergesidir. …Semahların yüzyıllardır sözlü gelenek içerisinde aktarımının sağlanması kuşaktan kuşağa nakledilirken farklılaşmalara neden olmuş bu durum da semah kültürünün çeşitlenerek zenginleşmesine zemin hazırlamıştır. …Semahlar yörelere göre farklı şekillerde icra edilmekle birlikte, temel nitelikleri ortaklık göstermektedir.

Semahların icralarındaki estetik, görsel sanatların (resim, heykel, tiyatro) gibi birçok  alanına esin kaynağı olmakta ve bu alanlarda yaratılan ürünler ile görünürlük alanına çıkmaktadır. …Semahlar, Türkiye’de geleneksel müzik kültürünün yaşatılması ve zenginlenmesi açısından önemli bir rol üstlenmekte ve farkındalık oluşmasında aracılık etmektedir. Semahlar söz yapısı ve ifade içerikleri açısından da orijinallik taşıdığından hem halk edebiyatı ürünlerinin görünümünü sağlamakta hem de onun içerisinde bir topluluk edebiyatı olarak farkındalık yaratmaktadır.

Semahlardaki Tanrı insan özdeşliği anlayışı paralelinde gelişen ve her şeyin aslına döneceği şeklinde ifade edilen anlayış orijinalliği, gezegenlerin dönüş hareketleri ile ilintilendirilerek anlamlandırılmış ve semahlara dönüş hareketi olarak yansıtılmıştır. Doğa ve evren ile ilgili bu özgün anlayış, simgeleştirme ve semahlardaki bu anlam derinliği, unsurun Temsili Listeye yazdırılması halinde somut olmayan kültürel mirasın önemi konusunda farkındalık yaratmaya da katkı sağlayacaktır.

Semahların özünde mevcut insan merkezli dünya ve evren algılayışı, hoşgörüye dayalı hümanist felsefe dünya barışına katkı sunabilecek ve diyaloğun artırılmasını sağlayacak önemli değerlerdir.